Wpływ aktywności fizycznej na skórę Terapeutyczny wpływ aktywności fizycznej na organizm człowieka zaobserwowano już w starożytnej Grecji. Wysiłek fizyczny oddziałuje na poszczególne układy organizmu, w tym szczególnie na układ ruchu, krwionośny i oddechowy, neuro-hormonalny, a przez to na funkcjonowanie wielu narządów wewnętrznych. A jaki wpływ ma ruch na naszą skórę?  Na to pytanie odpowiada Marta Boryka.  W trakcie ćwiczeń fizycznych wydzielają się endorfiny, zwiększa się ilość białych krwinek, dzięki czemu poprawia się odporność. Również skóra reaguje na zwiększoną aktywność ustroju. Wzrasta między innymi natlenienie i odżywienie komórek skóry, poprawia się naturalna obrona antyoksydacyjna, która pomaga chronić skórę przed przedwczesnym starzeniem się. Wszystko to korzystnie wpływa na jej teksturę i zmniejsza ilość zmarszczek. Jednak aby aktywność fizyczna przynosiła skórze korzyści, należy właściwie o nią dbać, przed w trakcie i po ćwiczeniach.

Skóra a sport

Mimo bezsprzecznego korzystnego wpływu ćwiczeń na organizm, skóra może reagować w różny sposób. Co zatem robić, jakie kroki pielęgnacyjne podjąć i jak zapobiegać ewentualnym zmianom niepożądanym? W pierwszej kolejności należy uświadomić sobie jakie procesy zachodzą w skórze pod wpływem aktywności fizycznej i na co ją narażamy podczas ćwiczeń. Główną kwestią jest zwiększony przepływ krwi i aktywacja układu krążenia. Kiedy jest zimno, dochodzi do skurczu naczyń, co ogranicza ucieczkę ciepła. Gdy robi się gorąco, jak to ma miejsce podczas ćwiczeń, naczynia rozszerzają się co powoduje odprowadzenie większej ilości ciepła przez krew do skóry. W wyniku tego dochodzi do rozgrzania i zaczerwienienia powłok ciała. U osób ze skłonnością do teleangiektazji nadmierne ciepło w obrębie skóry sprzyja zaostrzeniu istniejących zmian oraz może przyczyniać się do pojawienia nowych.

Krew oprócz dostarczania tlenu i substancji odżywczych, jest również medium, za pomocą którego usuwamy odpady metaboliczne z naszych tkanek. Skóra jako narząd wydalniczy uczestniczy w odprowadzaniu związków przemiany materii. Odparowujący z jej powierzchni pot może powodować odwodnienie, dlatego przed ćwiczeniami dobrze jest spryskać skórę tonikiem bezalkoholowym, aby zwiększyć i utrzymać jak najwięcej wilgoci w skórze. Mieszanie i gromadzenie się potu, komórek skóry, bakterii i zanieczyszczeń w ujściu mieszka włosowego może go zablokować, tworząc beztlenowe środowisko do namnażania się bakterii C. Acnes wywołujących zmiany trądzikowe. Dodatkowo pot jest bardziej zasadowy niż naturalny odczyn pH skóry, co również sprzyja rozwojowi bakterii. Dlatego ważne jest, aby zarówno przed, jak i po ćwiczeniach zachować czystą skórę, w celu zapobiegania podrażnieniom i infekcjom.

Skóra na basenie

Kolejnym ważnym aspektem, na który należy zwrócić uwagę jest wpływ chlorowanej wody basenowej na skórę. Sam chlor, jak również jego produkty uboczne, mogą mieć dramatyczny wpływ na barierę ochronną naskórka. Kwas podchlorawy (HOCl) powstający podczas kontaktu chloru z wodą jest środkiem drażniącym skórę. Im więcej czasu skóra ma z nim kontakt, tym większe uszkodzenia może spowodować. Chlorowana woda rozpulchnia skórę, kwas podchlorawy usuwa naturalne lipidy z jej powierzchni, powodując suchość, swędzenie i podrażnienia. Efekt przesuszenia może nawet przyczyniać się do wystąpienia objawów przedwczesnego starzenia się skóry. Przy podwyższonej wilgotności i temperaturze, HOCl reaguje ze związkami zawierającymi azot, które są obecne w ludzkim pocie i moczu (mocznik, kreatynina, aminokwasy, amoniak). Powoduje to szereg reakcji chemicznych, wśród których najbardziej problematycznym jest tworzenie się chloramin. Kontaktowe zapalenie skóry w postaci wysypki często występującej w wyniku ekspozycji na chlor, to skutek działania właśnie tych związków. Ryzyko jest większe w zależności od ilości chloru oraz metabolitów obecnych w wodzie. Przebywanie w basenie z chlorowaną wodą może być szczególnie niebezpieczne w przypadku istnienia przewlekłych chorób skóry, takich jak: łuszczyca, egzema lub zapalenie skóry. Kwas podchlorawy powoduje zaostrzenie stanu zapalnego skóry, co może prowadzić do nasilenia bólu, suchości, zaczerwienienia, swędzenia i łuszczenia. Utrzymujący się nacisk w skutek noszenia kasku, czapki z daszkiem, uciskającej bielizny i ubrań z materiałów, które nie „oddychają”, np. ciasne, syntetyczne opaski na głowę, może być przyczyną specyficznej odmiany trądziku – Acne Mechanica. Najczęstszymi miejscami są: podbródek, żuchwa, czoło, szyja i ramiona. Osoby ze skórą skłonną do trądziku są najbardziej narażone na rozwój trądziku mechanicznego, ale może on również pojawić się u osób ze skórą zdrową.

Pielęgnacja sportowca

Prawidłowe nawyki pielęgnacyjne i higieniczne są w stanie ochronić skórę przed pojawieniem się i rozwojem niekorzystnych zmian. Podstawą zawsze jest prawidłowe oczyszczanie skóry zarówno przed, jak i po treningu. Pamiętać należy, że składniki sebum, przylegające do nich zanieczyszczenia i kremy z filtrami SPF skutecznie usunięte będą tylko przy zastosowaniu podwójnego oczyszczania, obejmującego fazę rozpuszczania olejami oraz oczyszczania odpowiednio dobranym produktami. W celu zniwelowania zaczerwienień i przywrócenia optymalnego poziomu nawilżenia, polecane są produkty o lekkich formułach wiążących wodę, które nie stwarzają podnoszącej temperaturę skóry okluzji. Przy ćwiczeniach na zewnątrz bezwzględnie należy chronić skórę przed UV oraz zanieczyszczeniami. Pomocne są tu preparaty z antyoksydantami oraz składnikami anti-pollution.

Podsumowując, mimo wielu zalet systematycznych treningów, kondycja skóry w trakcie ćwiczeń może ulec pogorszeniu. Odpowiedzialne będą za to przede wszystkim czynniki środowiskowe, które towarzyszą ćwiczeniom. Odpowiednio dobraną pielęgnacją jesteśmy w stanie zminimalizować niepożądane skutki i ograniczyć niekorzystne działanie czynników zewnętrznych i mechanizmów biochemicznych zachodzących w organizmie, ciesząc się zdrowiem i formą na dłużej.